Το γονίδιο HMGA2 φαίνεται ότι συνδέεται με το IQ

Για πρώτη φορά εντοπίζεται γονίδιο με μετρήσιμη επίδραση στο IQ

Το γονίδιο HMGA2 φαίνεται ότι συνδέεται με το IQ, σύμφωνα με νέα μελέτη

Λονδίνο 

Μεγάλη γενετική μελέτη που βασίστηκε σε λειτουργικές μαγνητικές τομογραφίες και γενετικές αναλύσεις οι οποίες διεξήχθησαν σε περισσότερα από 20.000 άτομα αποκάλυψε τη σημαντικότερη ως τώρα επίδραση ενός και μόνο γονιδίου στην ευφυΐα – συγκεκριμένα κατά 1,29 βαθμούς, αν και η συνεισφορά αυτή δεν μοιάζει να είναι και τόσο εντυπωσιακή.  

Ζήτημα πολλών γονιδίων

Δεν υπάρχουν πλέον ιδιαίτερες αμφιβολίες σχετικά με το ότι η γενετική παίζει ρόλο στην ανθρώπινη ευφυΐα, ωστόσο μέχρι σήμερα οι μελέτες είχαν αποτύχει να αποκαλύψουν συγκεκριμένα γονίδια τα οποία έχουν σημαντική επίδραση στο IQ. Από τα αποτελέσματα των ερευνών εκείνων προέκυπτε ότι εκατοντάδες γονίδια συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ευφυΐας.

Τώρα διεθνής ομάδα που περιελάμβανε περισσότερους από 200 ερευνητές με επικεφαλής τον Πολ Τόμσον από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες διεξήγαγε τη μεγαλύτερη μελέτη που έχει λάβει χώρα ως σήμερα σχετικά με την επίδραση των γονιδίων στο IQ και εντόπισε ένα γονίδιο το οποίο φαίνεται να έχει μετρήσιμη επίδραση στην ευφυΐα.

Η επίδραση αυτή βέβαια δεν παύει να είναι μικρή αφού το γονίδιο ΗΜGA2 περί ου ο λόγος, μεταβάλλει το IQ  κατά μόλις 1,29 βαθμούς σύμφωνα με τη σχετική δημοσίευση που έγινε στην επιθεώρηση «Nature Genetics». Ωστόσο αρκετοί επιστήμονες τονίζουν ότι το εύρημα αυτό ουσιαστικώς αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι η ευφυΐα βασίζεται στη δράση πολλών και διαφορετικών γονιδίων.

Σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με τον δρα Τόμσον «από τη μελέτη μας προέκυψε η μεγαλύτερη επίδραση που έχει ένα και μόνο γονίδιο στο IQ». Ο ερευνητής παραδέχθηκε πάντως ότι δεν πρόκειται για πολύ μεγάλη επίδραση στην ευφυΐα.

Το γονίδιο του ύψους και της ευφυΐας

Η παραλλαγή του HMGA2 που συσχέτισαν οι επιστήμονες με το IQ έχει συνδεθεί στο παρελθόν με το ύψος. Όπως μάλιστα φαίνεται, η διαφορά στους βαθμούς ευφυΐας μεταξύ δύο ατόμων εξαρτάται από την αλλαγή σε ένα και μόνο «γράμμα» του γενετικού κώδικα – συγκεκριμένα από το C της κυτοσίνης στο Τ της θυμίνης.

Ο δρ Τόμσον εξηγεί ότι «το C αποτελεί την καλή εκδοχή». Εκτός του ότι ανεβάζει το IQ κατά 1,29 βαθμούς, αυξάνει και τον συνολικό όγκο του εγκεφάλου, αν και μόνο κατά 0,58% – το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε εννέα κυβικά εκατοστά εγκεφαλικού ιστού. «Μιλούμε για περίπου δυο κουταλιές ιστού» λέει ο ερευνητής.

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι επιστήμονες μελέτησαν 21.151 ενήλικες, από τους οποίους έλαβαν δείγμα γενετικού υλικού ενώ παράλληλα πραγματοποίησαν απεικονιστικές εξετάσεις στον εγκέφαλό τους. Μέσω της «σάρωσης» του εγκεφάλου οι ερευνητές προσπάθησαν να ανακαλύψουν διαφορές στο μέγεθος είτε ολόκληρου του εγκεφάλου των εθελοντών είτε συγκεκριμένων περιοχών του όπως ο ιππόκαμπος που θεωρείται η «έδρα» της μνήμης και της μάθησης.

Το «γράμμα» που κάνει τη διαφορά

Αφού μέσα από τις πρώτες αναλύσεις αποδείχθηκε ότι το HMGA2 επιδρά στο συνολικό μέγεθος του εγκεφάλου, οι επιστήμονες προχώρησαν ένα βήμα πιο πέρα και εξέτασαν λεπτομερώς 1.642 διδύμους που συμμετείχαν σε αυστραλιανή μελέτη και είχαν υποβληθεί στο σύνολό τους σε τεστ IQ. Από αυτήν την ανάλυση κατέστη δυνατόν να μετρηθεί η επίδραση του C στον δείκτη νοημοσύνης. Όπως φάνηκε, όταν ένα άτομο κληρονομεί δύο εκδοχές του γονιδίου με θυμίνη και από τους δύο γονείς του το όφελος είναι διπλό: αύξηση του IQ κατά περίπου 2,6 βαθμούς.

Το TESC και το μέγεθος του ιππόκαμπου

Ένα άλλο εύρημα-«κλειδί» της πολυπληθούς ερευνητικής ομάδας ήταν ότι μια παραλλαγή ενός γονιδίου που ονομάζεται ΤΕSC επηρεάζει το μέγεθος του ιππόκαμπου, μεταβάλλοντάς το κατά 1,2% σε σύγκριση με τον μέσο όρο.

Ο δρ Τόμσον σημειώνει ότι στην ενήλικη ζωή ο ιππόκαμπος συρρικνώνεται κατά 0,5% ετησίως, με αποτέλεσμα ένα λάθος αντίγραφο του γονιδίου να μεταφράζεται σε περισσότερα από δύο χρόνια πρόωρης γήρανσης του εγκεφάλου ενώ δύο λάθος αντίγραφα να μεταφράζονται σε πέντε χρόνια γήρανσης του εγκεφάλου. Το γεγονός αυτό είναι κατά τον ερευνητή σημαντικό καθώς μπορεί να οδηγήσει σε επιτάχυνση της εμφάνισης νευροεκφυλιστικών νόσων του εγκεφάλου που συνδέονται με τη συρρίκνωση του ιππόκαμπου, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η κατάθλιψη.

Ωστόσο το μέλλον της υγείας του εγκεφάλου δεν… δείχνει μόνο γονίδια. Ο επικεφαλής της μελέτης τονίζει ότι η επίδραση του TESC ακόμη και αν είναι αρνητική μπορεί να αντισταθμιστεί μέσω της τακτικής εξάσκησης του εγκεφάλου η οποία αυξάνει το μέγεθος του ιππόκαμπου και βελτιώνει τη μνήμη.